ပီအာ (Proportional Representation) ဟာ သည္ရက္ပိုုင္းမွာ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္လာပါတယ္။
ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈ၊ မီဒီယာ ဖိႏွိပ္မႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ တိုုင္းျပည္ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုုးတက္မႈ အလြန္ေႏွးေကြးေနမႈေတြကိုု တိတိက်က် တာဝန္ခံ ေျဖရွင္းျခင္း မရွိတဲ့ ျမန္မာျပည္မွာ မဆီမဆိုုင္
ပီအာကိုု လုုပ္လာတာ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ တကြ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြ၊ ေဝဖန္ဆန္းစစ္သူေတြ အတြက္ပါ တအံတၾသ ျဖစ္စရာ ျဖစ္လာပါတယ္။
လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ပီအာကိုု မက်င့္သံုုးသင့္ေၾကာင္း ေဒၚခင္သႏၲာ ျငင္းခံုသြားတာ အရမ္းေကာင္းပါ
တယ္။ ဒါေပမယ့္ ပီအာကိုု ေထာက္ခံက်င့္သံုုးလိုုတဲ့ လူေတြရဲ႕ အေၾကာင္းျပခ်က္ တခ်ိဳ႕ကိုုလည္း
က်ေနာ္တိုု႔ စဥ္းစားေဆြးေႏြးၾကည့္သင့္ ပါတယ္။ အကယ္၍ လက္ရွိ အာဏာရပါတီနဲ႔ အစိုုးရဟာ ပီအာကိုု ေထာက္ခံခဲ့ရင္ သူတိုု႔ ဘယ္လိုု ေဆြးေႏြးၾကပါလိမ့္မလဲ။
သူတိုု႔ ေျပာႏိုင္တာက “ငါတိုု႔ အစိုုးရဟာ ဒီမိုုကေရစီစနစ္ကိုု အသြင္ေျပာင္း ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ
ကမာၻမွပင္ စံနမူနာယူဖြယ္ အေအာင္ျမင္ဆံုုး ျဖစ္ေနပါတယ္ (role model of democracy)။
ဒီမိုုကေရစီ ပန္းတိုုင္ကိုု ခ်ီတက္ရာမွာ ေရြးေကာက္မႈစနစ္ (electoral system) သင့္ေလ်ာ္မွန္ကန္ဖိုု႔ ဆိုုတာဟာ အေရးၾကီးဆံုုး လိုုအပ္ခ်က္ ျဖစ္တယ္။ ပီအာ စနစ္ဟာ လက္ရွိ ဗမာျပည္ရဲ႕ ဒီမုုိကေရစီ
စနစ္ကိုု ဆက္လက္တိုုးတက္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ဖိုု႔ရန္ အကိုုက္ညီဆံုုး (most sutiable)
ေရြးေကာက္မႈ စနစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလိုု႔လဲဆိုုေတာ့ ေတာင္ေပၚေျမျပန္႔ တိုုင္းရင္းသားမ်ိဳးစံုု၊ ဘာသာတရားမ်ိဳးစံုု ဗမာျပည္မွာ စံုုလင္စြာ ကြဲျပားေနတယ္။ သည္ေနရာမွာ မ်ားစြာေသာ လူနည္းစုအုပ္စုေတြရဲ႕ အသံဟာ FPTP (first-past-the-post) မဲအမ်ားဆံုုး ရတဲ့သူဟာ ေရြးခ်ယ္ခံ
ရစတမ္း ဆုုိရင္ ေဖာ္ျပခြင့္ရမွာ မဟုုတ္ဘူး။ လူနည္းစုု အုုပ္စုု မ်ားစြာရဲ႕ ဆႏၵမဲ ေတြဟာ ႏိုုင္သူအကုုန္
ယူ ေရြးေကာက္မႈ စနစ္ (FPTP) မွာ ေလလြင့္ဆံုုးရူံးသြားမွာ ျဖစ္တယ္ (loss of opinion votes)။
ဒါေၾကာင့္ ဗမာျပည္နဲ႔ အမွန္တကယ္ အကိုုက္ညီဆံုုး ျဖစ္တဲ့ PR စနစ္ဟာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုုိ႔ မျဖစ္မေန လိုုအပ္ေနတယ္ (obligatory) ။ ပီအာစနစ္ကိုု ေဖာင္ေဆာင္ျခင္းအားျဖင့္ ကြဲျပားေနတဲ့ အုုပ္စုုမ်ားစြာရဲ႕ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ ႏိုုင္ငံေရး ဦးတည္ခ်က္ေတြဟာ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ စံုုလင္စြာ
ေဖာ္ျပပိုုင္ခြင့္ ရလာမွာ ျဖစ္တယ္ (diversity of political standings)” လို႕ ျဖစ္ပါတယ္။
သည္ေနရာမွာ လံုုးေထြးျပီး သံုုးစြဲထားတဲ့ အဓိက ေဝါဟာရက “diversity” (ကြဲျပားျခားနား စံုုလင္မႈ) ဆိုုတာပါပဲ။ ကြဲျပားစံုုလင္မႈကိုု ခြင့္ျပဳျခင္းဟာ ဒီမိုုကေရစီရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာလိုု႔ ေျပာပါလိမ့္မယ္။ ပီအာဟာ ဒီမုုိကေရစီရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာကိုု diversity နဲ႔ တည္ေဆာက္တာလိုု႔ အာဏာရပါတီ ဖက္က ျငင္းခံုုလိမ့္မယ္လိုု႔ ယူဆရပါတယ္။ဒီမုုိကေရစီမွာ ကြဲျပားစံုုလင္မႈကိုု ခြင့္ျပဳေဖာ္ေဆာင္ျခင္းဟာ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ လူသားဝါဒရဲ႕ စိတ္ဝိဥာဥ္ပိုုင္းဆိုုင္ရာ အသိတရားပိုုင္း ျဖစ္ျပီး
ႏိုုင္ငံနဲ႔ ခ်ီျပီး ႏိုုင္ငံေရး စီးပြားေရးပိုုင္းဆိုုင္ရာ မူဝါဒေတြ ခ်မွတ္ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ေနရာမွာ ကြဲျပားစံုုလင္
စြာ မူဝါဒေတြ ခ်မွတ္ေဖာ္ေဆာင္မယ္ဆိုုျပီး လုုပ္လိုု႔ မရပါ။ ဗမာျပည္စီးပြားေရးကိုု ၾကံ႔ခိုုင္ေရးပါတီက
ခရုုိနီ စီးပြားေရးလုုပ္ငန္းရွင္ၾကီးေတြ အတြက္ လမ္းေၾကာင္းေဖာ္ေဆာင္၊ အမ်ိဳးသားဒီမုုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္
က လယ္သမား အလုုပ္သမားေတြ အတြက္ လမ္းေၾကာင္းေဖာ္ေဆာင္၊ ဆိုုၾကပါစိုု႔ မ်ိဳးခ်စ္ရဟန္းေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ မ်ိဳးခ်စ္ပါတီက ဘုုန္းၾကီးေတြ နဲ႔ ဗုုဒၶဘာသာ လုုပ္ငန္းရွင္ေတြ အတြက္ လမ္းေၾကာင္း
ေဖာ္ေဆာင္ ဆိုုျပီး သူတိုု႔ အသီးသီး “အာဏာခြဲေဝ” ယူၾကျပီး ကြဲျပားစံုုလင္စြာ ေဖာ္ေဆာင္ၾကရ
ေအာင္ ဆိုုျပီး လုုပ္လုု႔ိမရပါ။ ႏိုုင္ငံတခုုလံုုးဆိုုင္ရာ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး ဆိုုင္ရာ အစိုုးရေပၚလစီေတြ
ဟာ တႏိုုင္ငံလံုုးမွာ တသမတ္တည္း ရွိရမွာ ျဖစ္ျပီး အဲဒီ ႏိုုင္ငံေတာ္လံုုးဆိုုင္ရာ မူဝါဒေတြဟာ မည္သူကိုုမဆိုု ျခြင္းခ်န္ျခင္းမရွိ ဥပေဒနဲ႔ အညီ တသမတ္တည္း တန္းတူညီမွ် အကာအကြယ္
ေပးထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ diversity principle ဟာ ဒီမုုိကေရစီအတြက္ အသက္ေသြးေၾကာ ဆုုိတဲ့ အခ်က္ဟာ
လူတဦးခ်င္း (individual) နဲ႔ အစုုအဖြဲ႔ အငယ္စားေတြ (small units) အတြက္သာ အၾကံဳးဝင္ျပီး
ႏိုုင္ငံလံုုးဆိုုင္ရာ ေခါင္ခ်ဳပ္ ႏိုုင္ငံေရး အေဆာက္အဦၾကီး ျဖစ္တဲ့ တႏိုုင္ငံလံုုး တညီတညြတ္
တသမတ္တည္း အၾကံဳးဝင္ ေစရမယ့္ ဥပေဒနဲ႔ မူဝါဒ လမ္းေၾကာင္းေတြကိုု ေဆြးေႏြး အတည္ျပဳရ
မွာျဖစ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္မွာ ကြဲျပားစံုုလင္မႈဟာ အဓိက မက်ပါဘူး။ က်ေနာ္ ခုုနက ေျပာခဲ့သလိုု
ဗုုဒၶဘာသာ ပါတီဆိုုျပီး ဗုုဒၶဘာသာ အတြက္ ေဖာ္ေဆာင္မယ္၊ ခရစ္ယာန္ပါတီဆိုုျပီး ခရစ္ယာန္
ေတြ အတြက္ ေဖာ္ေဆာင္မယ္ ဆိုုျပီး “ကြဲျပားစံုုလင္စြာ” ဆုုိျပီး လာလုုပ္လိုု႔ မရပါဘူး။ ေခါင္ခ်ဳပ္
ႏိုုင္ငံေရး အေဆာက္အဦၾကီး တခုုမွာ အေရးၾကီးဆံုုးဟာ လက္ခံသေဘာတူႏိုုင္မႈကိုု ရယူႏိုုင္စြမ္း (compromise) ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမုုိကေရစီ စနစ္မွာ တႏိုုင္ငံလံုုးနဲ႔ ဆိုုင္တဲ့ ကိုုယ္စားလွယ္ကိုု အမွန္တကယ္ တရားမွ်တစြာ
ေရြးေကာက္ျပီဆိုုရင္ ေယဘုုယ်အားျဖင့္ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အုုပ္စုုေတြရဲ႕ လက္ခံသေဘာတူႏိုုင္မႈကိုု ရယူႏိုုင္စြမ္း အရွိဆံုုး ကိုုယ္စားလွယ္ကသာ အေရြးခ်ယ္ခံရပါတယ္။ တကယ္ေျပာမယ္ ဆုုိရင္ လြတ္လပ္တဲ့ ႏိုုင္ငံေရးစနစ္မွာ လူနည္းစုုအုုပ္စုုက လူေတြဟာ ပီအာစနစ္က ေျပာတဲ့ သူတိုု႔ဘာသာ ေရြးခ်ယ္ျပီး လႊတ္ေတာ္ကိုု ပိုု႔ခ်င္တာထက္ လူမ်ားစုုထဲကေနျပီး သူတိုု႔ လူနည္းစုုရဲ႕ ဆႏၵေတြကိုု အေကာင္းဆံုုး ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုုင္တဲ့လုုိ႔ သူတိုု႔ ယူဆရေလာက္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိသူ
ကိုုသာ ေရြးခ်ယ္လိုု ၾကပါတယ္။ ဆိုုပါစိုု႔ဗ်ာ၊ ဗမာစကား မတတ္တဲ့ နာဂေခါင္းေဆာင္ၾကီး တေယာက္
ကိုု နာဂေတြက ႏိုုင္ငံေတာ္ လႊတ္ေတာ္ထဲ ဝင္ထိုုင္ခိုုင္းဖိုု႔ထက္ လူနည္းစုု နာဂေတြရဲ႕ ေကာင္းကိ်ဳးကိုု လူမ်ားစုု ျဖစ္တဲ့ ဗမာေတြနဲ႔ တန္းတူညီမွ် ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုုင္မယ္လိုု႔ အထင္ရေလာက္ဆံုုး ဘယ္သူ႔
ကိုု မဆိုု ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္လိုုၾကပါတယ္။
FPTP စနစ္ဟာ မဲအမ်ားဆံုုးရသူ အကုုန္ယူမိုု႔လိုု႔ မတရားဘူးလိုု႔ ဆိုုတာဟာ လံုုးဝမဟုုတ္ပါဘူး။ လြတ္လပ္စြာ ယွဥ္ျပိဳင္တဲ့ ႏိုုင္ငံေရး စနစ္တခုုမွာ ေယဘုုယ် အားျဖင့္ မဲအမ်ားဆံုုး ရသူဟာ လူနည္းစုု အုုပ္စုုေတြရဲ႕ အႏွစ္ျခိဳက္ဆံုုးကိုု ခံရသူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလိုု႔လဲဆိုုေတာ့ majority လူမ်ားစုု အုုပ္စုုၾကီးတခုုက ေပးတဲ့ မဲေတြဟာ ပ်ံ႕ေနတတ္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ ကိုုယ္စားလွယ္ေတြဟာ ဘယ္သူႏိုုင္မယ္ဆိုုတာ မေသခ်ာပါဘူး္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လူမ်ားစုုအုုပ္စုုၾကီးက ေနရတဲ့ မဲေတြဟာ ကိုုယ္စားလွယ္ တဦးနဲ႔ တဦး သိပ္ကြာေလ့ မရွိပါဘူး။ သည္လိုု သေရ ျဖစ္ေနတဲ့အခါမွာ အဓိက က်လာတာက minority လူနည္းစုု အုုပ္စုုဝင္ေတြကေန ေပးတဲ့ မဲျဖစ္ပါတယ္။ ေယဘုုယ် အားျဖင့္
သူမသာ ကိုုယ္အသုုဘ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ခံကိုု္ယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြဟာ လူနည္းစုုေတြနဲ႔
ၾကားေန (moderate)ေတြကေန ငါတုုိ႔ သည္လူကိုုေတာ့ သေဘာတူႏိုုင္တယ္ ဆိုုျပီး ဆံုုးျဖတ္လိုုက္
တဲ့ မဲနဲ႔သာ ပြတ္ကာသီကာ အႏိုုင္ရသြားတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္တဲ့ ႏိုုင္ငံေရးစနစ္ရဲ့
ႏိုုင္သူ အကုုန္ယူ စနစ္မွာ ေရြးေကာက္ခံရတဲ့သူဟာ အုုပ္စုုၾကီး ျဖစ္ျဖစ္၊ အုုပ္စုုေသးျဖစ္ျဖစ္ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အုုပ္စုုအသီးသီးရဲ႕ ေက်နပ္ သေဘာတူလက္ခံႏိုုင္မႈကိုု အရယူႏိုုင္ဆံုုးသူ
(compromise ကိုု အရယူႏိုုင္ဆံုုးသူ) သာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါနဲ႔ စပ္ျပီး ဆက္ေျပာျပမွာက အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒကိုု ေရွ႕ေဆာင္ေရးဆြဲခဲ့သူ ဂ်ိမ္းမက္ဒီဆင္ (James Madison) က ေထာက္ျပခဲ့တဲ့ အေရးၾကီးတဲ့ သီအိုုရီ ပိုုင္းဆိုုင္ရာ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္တိုု႔ စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါစိုု႔။ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အုုပ္စုုအသီးသီးရဲ႕ ေက်နပ္သေဘာတူ
လက္ခံႏိုုင္မႈကိုု အရယူႏိုုင္ဆံုုးလူဟာ ေယ်ဘုုယ်အားျဖင့္ ေစ့စပ္ျဖန္ေျဖႏိုုင္မႈ အရည္အခ်င္း
အေကာင္းဆံုုး လူေတြသာလွ်င္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ လူအုုပ္စုု မ်ားစြာက သေဘာတူ လက္ခံႏိုုင္ေလာက္ေအာင္ အျမင္ က်ယ္ဝန္းျပန္႔ေျပာသူ (broad vision) ၊ သီလသမာဓိစံ ျမင့္မား
သူ(high moral standards) ၊ အုုပ္စုုကြဲေတြရဲ႕ မတူတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ပန္းတိုုင္ေတြၾကားမွာ ခလုုတ္တိုုက္တာေတြ အနည္းဆံုုးျဖစ္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ေပးႏိုုင္သူ (best negotiator) ျဖစ္ရ
ပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယ်ဘုုယ်အားျဖင့္ လူအမ်ားၾကီးက မဲထည့္ေရြးခ်ယ္တဲ့ ေရြးခ်ယ္ပြဲမွာ အဲသလိုုမ်ိဳး တရားမွ်တေအာင္ ေစ့စပ္ျဖန္႔ေျဖ ေပးႏိုုင္သူ၊ အရည္အခ်င္း အျမင့္မားဆံုုးသူသာလွ်င္ မဲအမ်ားဆံုုး ရရွိျပီး ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ မူဝါဒကိုု ကိုုင္ေဆာင္ႏိုုင္ေလာက္တဲ့ အရည္အခ်င္း ရွိသူအျဖစ္ FPTP
စနစ္မွာ တင္ေျမွာက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပီအာစနစ္မွာေတာ့ မ်ိဳးခ်စ္ “ဗုုဒၶဘာသာ ပါတီ” ဟာ ဘာသာအားလံုုး ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုု ကိုုယ္စားျပဳ
လိုု႔ဆိုုျပီး လႊတ္ေတာ္ထဲ ထာဝရ ပါလာပါလိမ့္မယ္။ ခရိုုနီေတြရဲ႕ “ခရိုုနီပါတီ” ဟာလည္း အမ်ိဳးသား
စီးပြားေရး တိုုးတက္ျမွင့္မားေအာင္ ကိုု ကိုုယ္စားျပဳလိုု႔ ဆိုုျပီး လႊတ္ေတာ္ထဲ ထာဝရ ပါလာပါလိမ့္
မယ္။ စစ္သားလူထြက္မ်ားဟာလည္း “စစ္မႈထမ္းေဟာင္း ပါတီ” ဆိုုျပီး အျငိမ္းစား စစ္သားအိုုၾကီး
မ်ား၏ သာယာဝေျပာေရးကိုု ကိုုယ္စားျပဳလိုု႔ ဆိုုျပီး လႊတ္ေတာ္ထဲ ထာဝရ ပါလာပါလိမ့္မယ္။
က်ေနာ္တိုု႔ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါစိုု႔။ ျပည္သူလူထုုမွ အာဏာကိုု လြဲအပ္ခ်ီးျမွင့္သည့္ ကိုုယ္စားလွယ္ဆိုုသည္မွာ အမ်ားျပည္သူၾကားတြင္ ခြန္အားၾကီးသူက ခြန္အားခ်ိဳ႕တဲ့သူကိုု
အႏိုုင္က်င့္ျခင္း၊ ခြန္အားၾကီးေသာ အုုပ္စုုက ခြန္အားခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ အျခား အုုပ္စုု တအုုပ္စုုကိုု ဖိႏွိပ္ျခင္း
တိုု႔ မျဖစ္ပြားရေလေအာင္ အမ်ားျပည္သူ မည္သူမဆိုု လက္ခံေက်နပ္ႏိုုင္ေသာ တရားမွ်တတဲ့ ဘံုုလမ္းေၾကာင္းတခုုကိုု ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုုင္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္
တဦးကိုု အသဲၾကားက မဲတျပားျဖင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းဆိုတာ တႏိုုင္ငံလံုုး လွည္းေန
ေလွေအာင္း ျမင္းေဇာင္းမက်န္ ျပည္သူျပည္သားအားလံုုးရဲ့ ဘံုုအက်ိဳးစီးပြားကိုု တရားမွ်တစြာ လမ္းေၾကာင္း ေဖာ္ေဆာင္ ေပးႏိုုင္သူလို႕ ယူဆယံုုၾကည္ရေလာက္ေသာသူကိုုသာ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘံုအက်ိဳးစီးပြားအတြက္ မဟုုတ္ဘဲ “ဗုုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ေကာင္းက်ိဳး”၊ “စီးပြားေရး လုုပ္ငန္းရွင္မ်ား
ေကာင္းက်ိဳး”၊ “စစ္မႈထမ္းေဟာင္းမ်ား ေကာင္းက်ိဳး” ဆိုုျပီး သီးသန္႔ အုုပ္စုုတစုုစီရဲ့ သီးသန္႔ အျမတ္ ရယူလိုုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႕ လႊတ္ေတာ္သိုု႔ တင္ေျမွာက္ခံရျခင္းဆိုတာ လံုုးဝ အဓိပၺာယ္ မရွိပါ။ အားလံုုးနဲ႕ သက္ဆိုုင္တဲ့ ႏိုုင္ငံေတာ္အဆင့္ လႊတ္ေတာ္မွာ သီးသန္႔ အုုပ္စုုတစုုရဲ့ ေကာင္းက်ိဳးကိုသာ ရည္ရြယ္ေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ လႊတ္ေတာ္ထဲ ရပ္တည္ခြင့္ျပဳတဲ့ ဒႆန သေဘာတရားဟာ အဓိပၺာယ္ မရွိပါ။
ဒါဟာ မည္သူကိုု မဆိုု ကြဲျပားစြာ လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးသည့္ diversity principle မဟုုတ္ပါ။
မိမိတိုု႔ သီးသန္႔ အုုပ္စုု တအုုပ္စုုုုရဲ့ သီးသန္႔ အျမတ္ သီးသန္႔ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုုင္ကိုု မတရားသျဖင့္ အာဏာသုံး ရယူတာကိုု တရားဝင္ (legitimate) ခြင့္ျပဳဖို႕ ၾကိဳးစားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ ကိုုယ္စားလွယ္ေလာင္း တဦးဟာ မဲဆႏၵနယ္ တခုုကေန လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စား
လွယ္ အျဖစ္ ေရြးေကာက္ခံရျပီ ဆိုုတာနဲ႔ ေရြးေကာက္ခံရတဲ့ မဲဆႏၵနယ္ရဲ့ သီးသန္႔ အက်ိဳးစီးပြား သက္သက္ကိုု ကိုုယ္စား မျပဳေတာ့ပါ။ ထိုုနည္းတူ မိခင္ပါတီရဲ့ သီးသန္႔ အက်ိဳးစီးပြားကိုုလည္း
ကိုုယ္စား မျပဳေတာ့ပါ။ တႏိုုင္ငံလံုုးက ျပည္သူလူထုုကိုု ကိုုယ္စားျပဳျပီး ထိုုအခ်ိန္မွစ ေဆာင္ရြက္ ရည္မွန္းေဆာင္ရြက္သမွ်ဟာ ျပည္သူလူထုု တရပ္လံုုးရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ပဲ ျဖစ္ရပါမယ္။
ပီအာစနစ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ခဲ့ရင္ေတာ့ သီးသန္႔အုုပ္စုုေတြရဲ့ သီးသန္႔ အက်ိဳးစီးပြားကိုုု ေစာင္းေပး အသာစီးယူဖို႕ လႊတ္ေတာ္ထဲ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အေျခခံ အယူအဆ မွားယြင္းတဲ့ ပီအာ
ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္အရ သူတို႕ရဲ့ ႏိုုင္ငံေရး ဆိုုင္ရာ တည္ရွိမႈ အႏွစ္သာရ
(existential justification) ဟာ သီးသန္႔အုုပ္စုုရဲ့ သီးသန္႔ အျမတ္ထြက္လိုုတဲ့ “ေလာကအျမင္” ရပ္တည္ခ်က္ကေန ပြားယူထားေသာေၾကာင့္ သူတို႕ဟာ တႏိုုင္ငံလံုုးကိုု ကိုုယ္စားျပဳဖို႕ အသိလည္း မရွိႏိုုင္ပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သီးသန္႔ အျမတ္ရလိုုတဲ့ အဖြဲ႔ကြဲေတြဟာ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစည္း
သြားျပီး လႊတ္ေတာ္ထဲ အင္အားအမ်ားစုု majority ဆိုုျပီး ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ေနာက္ အေရးၾကီးဆံုုး တခ်က္က FPTP စနစ္တမွာ ေရြးေကာက္ခံရသူ ကိုုယ္စားလွယ္ဟာ
အမွန္တကယ္ ယွဥ္ျပိဳင္ျပီး တင္ေျမွာက္ခံရသူ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အမ်ားျပည္သူ အေပၚ “တာဝန္ခံမႈ” အသိတရား (sense of respsonsibility) သူ႕အေပၚ အျပည့္အဝ တင္ရွိပါတယ္။ သူ႕ဆံုုးျဖတ္ခ်က္ မွားလားမွန္လားဆိုုတာ ျပည္သူလူုထုုက အျမဲ ေစာင့္ၾကပ္ အမွတ္ေပးေနမွာ ျဖစ္သလိုု တရားမမွ်တ
တာေတြ လုုပ္လာရင္လည္း အေႏွးနဲ႔အျမန္ ျပန္ျဖဳတ္ခ်ပစ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္အကန္ တင္ေျမွာက္ခံရေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္ဟာ အမ်ားျပည္သူ အားလံုုးေကာင္းက်ိဳးအတြက္ တာဝန္ယူရဲသူ၊ အားလံုုးအတြက္ တရားမွ်တတယ္လို႕ ယံုုၾကည္ခ်က္အျမင္ကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ လုုပ္ေဆာင္ရဲ
ေသာသူသာ ေယဘုုယ် အားျဖင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အရည္အခ်င္း အေကာင္းဆံုုးလူလည္း ေယဘုုယ် အားျဖင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
မဲအေရအတြက္ အခ်ိဳးအစား၊ ပါတီ ျဖစ္တည္႐ံုနဲ႕ လႊတ္ေတာ္ကိုုယ္စားလွယ္ဆိုုျပီး ျဖစ္လာတဲ့
သီးသန္႔ အုုပ္စုုရဲ့ ကိုုယ္စားလွယ္ေလာင္းကေတာ့ အမ်ားျပည္သူ အေပၚ “တာဝန္ခံမႈ” အသိတရား
(sense of respsonsibility) လံုုးဝမရွိပါ။ သူ႕ သစၥာေစာင့္သိမႈဟာ သီးသန္႔ အုုပ္စုုအေပၚမွာ မူတည္ေနျပီး ေယဘုုယ်အားျဖင့္ တျခား ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အုုပ္စုုတိုု႔အေပၚ၊ အမ်ား ျပည္သူလူထုု
အေပၚ က်င့္ဝတ္ အသိတရား ထားရွိရမည္ကိုုလည္း အာရုုံရွိလိမ့္မည္ မဟုုတ္တဲ့အတြက္
မ်ားေသာအားျဖင့္ ခပ္တံုုးတံုုး လူတဦးသာ ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကလည္း ဘယ္လုုိပဲ ျပည္သူတရပ္လံုုးအေပၚ သစၥာသိ တာဝန္ခံယူေသာ သမၼတလိုု႔ ေျပာေျပာ စစ္အာဏာရွင္အုုပ္စုုဆိုုတဲ့ သီးသန္႔ အုုပ္စုု တအုုပ္စုုရဲ့ သစၥာကိုု ေစာင့္သိ လြန္း ေနေသးသလား ဆိုုတာ သံသယဝင္စရာျဖစ္ျပီး ကြဲျပားျခားနားတဲ့အုပ္စုကြဲေတြ အားလုံးရဲ့ ဘုံအက်ိဳးစီးပြားကို ေရွး႐ႈတဲ့ ဒီမိုုကေရစီလမ္းေၾကာင္းကိုု ေဖာ္ေဆာင္လိုုတဲ့ ဆႏၵ အမွန္တကယ္ ရွိသလားဆိုုတာ အျပည့္အဝ မယံုုၾကည္ႏိုုင္ေသးပါ။ အေၾကာင္းကေတာ့ “ဘာသာေရး ပဋိပကၡ ျဖစ္လာတာဟာ မီဒီယာေတြမွာ တာဝန္ရွိတယ္၊ တိုုင္းျပည္စီးပြားေရး မေကာင္းတာဟာ ပိတ္ဆိုု႔မႈေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္၊ ဒီမုုိကေရစီ လမ္းေၾကာင္း ေႏွာင့္ေႏွးတာဟာ အသံုုးမက်တဲ့
ျပည္သူေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္” လိုု႔ ေျပာဆိုုတတ္တာမို႕ အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးစီးပြား အတြက္
တာဝန္ခံယူရဲမႈ ဆိုုတာ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕လာေနရလို႕ပါ။
ေနာက္ဆံုုး တခ်က္အားျဖင့္ ဂ်ာမနီမွာ ဟစ္တလာလိုုမ်ိဳး အစြန္းေရာက္ေတြနဲ႔ တပည့္တပန္း
လူ႔ေကာက္က်စ္ လူ႔ယုုတ္မာေတြ တေလွၾကီး အာဏာရသြားျခင္းဟာ ဒီမိုုကေရစီ စနစ္က မွားလိုု႔
မဟုုတ္ပါ။ ဂ်ာမနီ က်င့္သံုုးခဲ့တဲ့ ပီအာစနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္၍ FPTP က်င့္သံုုးခဲ့လွ်င္ ဟစ္တလာရဲ့ နာဇီပါတီ မဲဆႏၵနယ္ တနယ္မွာမွ အႏိုုင္မရႏိုုင္ပါ။ သမိုုင္းတေကြ႔မွာ ဥေရာပထိပ္တန္း
ႏိုုင္ငံ ဂ်ာမနီသည္ပင္ ဘာေၾကာင့္မိုု႔ ဘာေတြ ဘယ္လိုုမွားယြင္းသြားသလဲဆိုုတာ အထက္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္ေတြနဲ႕ ဆက္စပ္သံုုးသပ္ႏိုုင္လွ်င္ ပီအာစနစ္ရဲ့ အလြန္တရာၾကီးမားတဲ့ အႏၲရာယ္ကိုု က်ေနာ္
တိုု႔ ဆင္ျခင္မိႏိုုင္ေလာက္ပါျပီ။
(ေဒါက္တာညိဳထြန္းသည္ Bill and Melinda Gates Foundation၊ ဥေရာပ သမဂၢ ႏွင့္ အေမရိကန္ နိုုင္ငံတကာ ဖြံျဖိဳးေရး အစီအစဥ္တိုု႔မွ ကမကထျပဳေသာ က်န္းမာေရး မူဝါဒဆိုုင္ရာ သုုေတသန
ေလ့လာမႈ စီမံကိန္း တိုု႔တြင္ ႏိုင္ငံတကာ အၾကံေပး ပညာရွင္အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ ပါသည္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံတြင္ ေဘးဖယ္ခံရသည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဝင္မ်ားကိုု က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ ကာကြယ္မႈေပးသည့္ ဝန္ေဆာင္မႈ စီမံကိန္းမ်ားကိုု ဦးေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ယခုအခါ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ေဘာ့စတြန္ျမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိသည္။)
